Оноторлоҡ түгел ул йылдар...

Минең әңгәмәсем – сержант Рәмил Хаматнуров атыусы-снайпер булып хеҙмәт иткән. Ҡарап тороуға ябай ғына ир уҙаманы. Әммә ул “Рәхмәтле афған халҡынан”, “СССР Ҡораллы Көстәренә 70 йыл”, “Совет ғәскәрҙәрен Афғанстандан сығарыуға 20 йыл” миҙалдары, “Яугир-интернационалисҡа” билдәһе менән наградланған.

Рәмил Миңлеғәрәфи улының бала сағы Оло Ыҡтамаҡ ауылында үтә. Мәктәп тамамлағандан һуң иретеп йәбештереүсе һәм слесарь-монтажлаусы һөнәрҙәренә эйә була. Артабан – Совет Армияһы. Ул осорҙа армияла хеҙмәт итеүселәргә хөрмәт ҙур була, ә хәрби хеҙмәттән ҡасып йөрөү ғәрлек һанала.

Рәмил Хаматнуровты Урта Азияға ебәрәләр. Афғанстанға, һуғыш ояһына, ебәрерҙәрен ул белмәй әле. Үзбәкстандың Шерабад ҡалаһында уҡыу үтә. Ә был урындан Афғанстанға бөтөнләй яҡын. Уҡыу һуғыш шарттарына яҡынайтылған: тауҙарҙа йөрөргә, палаткаларҙа йәшәргә өйрәтәләр, сәйәси әҙерлек дәрестәре алып барыла – һуғышҡа әҙерләйҙәр. Өс айҙан вертолеттарҙа Афғанстандың төньяҡ-көнсығышындағы Кундуз ҡалаһына алалар. Унда Пули-Хумрила осоу һыҙатының үҙендә үк ғәскәрҙәргә бүләләр. Рәмил бишенсе ротаға эләгә. Был рота Термездан Кабулға трасса буйлап колонналарҙы оҙатып бара. Ул трасса буй лап СССР-ҙан Афғанстанға яғыулыҡ, хәрби йөк, аҙыҡ-түлек, төҙөлөш материалдары килтерелгән.

– Мин илле градуслыҡ эҫегә оҙаҡ күнектем, күләгә юҡ тиерлек. Йөҙөбөҙҙө һәм өҫ кейемебеҙҙе ваҡ ҡына туҙан ҡаплай. Тиф, биҙгәк, һары ауырыуы менән сирләп китмәҫ өсөн һыуҙы ундағы сәнскеле махсус үлән менән ҡайнатып ҡына эсәбеҙ, – тип хәтерләй геройыбыҙ.

1985 йылда Ҙур операция барышында Рәмилдең аяғы һәм күҙе яралана. Был көндө ул “КамАЗ”, “Зил”, “Урал” автомашиналарынан торған 93 машиналыҡ колоннаны оҙатып барырға тейеш була.

– Боевиктар тауҙан колонналағы беренсе һәм һуңғы машиналарҙы аталар, аҙаҡ – ҡалғандарын. Снайперҙар, беҙҙе даими көсөргәнештә тотоп, тауҙар араһында боҫоп ултырҙылар. Бындай операциялар ваҡытында ҡорбандарһыҙ булманы. Ул ваҡытта яғыулыҡ менән машина янып китте. Көслө янғын сыҡты, юғалтыуҙар күп ине.

Тәүҙә егеттәргә ҡулдарына яңы ҡорал алыу, яңы хәрби кейем, үҙҙәрен һуғыш тураһында фильмдан герой итеп тойоу ҡыҙыҡ булһа, тәүге атыштарҙан һуң уларҙың бары бер генә теләге ҡала – тиҙерәк өйгә әйләнеп ҡайтыу.

Хеҙмәттең ике йылы үтеп китә, ә алмашҡа һаман килмәйҙәр, шунлыҡтан шунда уҡ өйгә ҡайтып китеп тә булмай. Урындағы сауҙа нөктәләрендә – “дукан”дарҙа яҡындар өсөн бүләктәр алып ҡуйылған.

– Мин әсәйем менән һеңлемә ма- тур һинд яулыҡтары алдым. Был “дукан”дарҙа нимәләр генә юҡ ине! Төрлө брелоктар, музыкалы сәғәттәр, ысын джинсылар беҙҙең өсөн бөтөнләй ят ине, – тип хәтерләй Рәмил ағай. – Ә халыҡ бик ярлы йәшәй ине, уңайлыҡтар юҡ.

Бына көтөп алған демобилизация. Бары “Ташкент – Өфө” самолетында ғына Рәмил Миңлеғәрәфи улы тыуған ер һулышын тоя һәм йәшәү теләге яңы көс менән ҡабынып китә...